Di sản thế giới bị xâm hại nghiêm trọng: Chính quyền ở đâu?

Mặc dù hàng loạt công trình xây dựng trái phép trên vịnh Hạ Long đã diễn ra nhiều năm, các hòn đảo bị chiếm dụng làm du lịch tác động trực tiếp vào hệ sinh thái vùng vịnh nhưng phía chính quyền Quảng Ninh vẫn chưa có động thái tích cực nào để bảo vệ di sản này.

Công trình của chính BQL vịnh không có đánh giá tác động môi trường

BQL vịnh xây dựng trái phép

Với chức năng nhiệm vụ bảo vệ, phát huy giá trị của di sản nhưng chính BQL vịnh Hạ Long lại tiến hành xây dựng trái phép các công trình giữa vùng lõi di sản vịnh Hạ Long. Trong số hàng chục công trình đang bê tông hóa vịnh, BQL vịnh Hạ Long cũng “góp mặt” 2 công trình đồ sộ xây dựng cầu cảng cho hang Tiên Ông và động Mê Cung.

Sau chuyến đi thực tế của Tiền Phong ra Hạ Long, chúng tôi đã có buổi làm việc với 5 vị đại diện BQL vịnh Hạ Long về các công trình trái phép trên vịnh. Ông Phạm Đình Huỳnh, Phó BQL vịnh Hạ Long liên tục khẳng định, việc ban này đã lập biên bản các công trình xây dựng trái phép.

Lý giải cho công trình xây dựng trái phép tại đảo Bà Men, ông Huỳnh cho rằng, đây là công trình mang tính tâm linh, tín ngưỡng của nhân dân. Nhưng khi được hỏi công trình này đã có văn bản đề nghị tôn tạo, sửa chữa từ phòng văn hóa cấp thành phố hay các cơ quan chức năng có thẩm quyền hay chưa thì vị đại diện BQL vịnh thú nhận là chưa có văn bản nào.

Khi PV hỏi vì sao khi BQL vịnh lập biên bản công trình vi phạm nhưng đơn vị thi công vẫn tiếp tục xây dựng? Ông Nguyễn Bá Căn - Phó giám đốc Trung tâm bảo tồn 2, Ban Quản lý vịnh Hạ Long, thản nhiên nói: “Chúng tôi có lập biên bản rồi, họ vẫn xây dựng tiếp thì đấy là trách nhiệm của người ta!”.

Đối với các công trình xây dựng trên vịnh Hạ Long đa số là trái phép, vi phạm nghiêm trọng đến luật bảo vệ di sản khi các công trình này đều tác động trực tiếp lên hệ sinh thái của vùng vịnh. Một trong những tiêu chí nghiêm ngặt để UNESCO công nhận vịnh Hạ Long là di sản thiên nhiên thế giới hay một trong Bảy kỳ quan Thiên nhiên Thế giới mới.

Mặc dù các công trình tự phát do các doanh nghiệp cá nhân tự ý xây dựng đều đã được BQL vịnh Hạ Long lập biên bản nhưng khi hỏi đến 2 công trình do chính Ban này đang làm chủ đầu tư tại động Mê Cung và hang Tiên Ông thì 5 vị đại diện đều tỏ ra lúng túng vì chính 2 công trình này chưa hề có đánh giá tác động môi trường (ĐTM). Ông Bùi Sỹ Giáp, Trưởng phòng Kỹ thuật tu bổ, tôn tạo thuộc Ban Quản lý vịnh Hạ Long lý giải việc chưa có đánh giá tác động môi trường là do Ban đã làm hồ sơ gửi lên tỉnh nhưng phía Sở Tài nguyên Môi trường đến giờ chưa trả lời.

Đem vấn đề này trao đổi với đại diện UBND tỉnh Quảng Ninh được biết: Trước đó, UBND tỉnh có khảo sát, kiểm tra và ra văn bản 9416 gửi các cơ quan chức năng của tỉnh này nêu ra hàng loạt các công trình trái phép đã và đang xây dựng ngay giữa vùng lõi di sản thiên nhiên thế giới như: công trình kè đầm phía sau đảo Đầu Gỗ, công trình kè đầm và một số hạng mục phụ trợ tại hang Hanh; công trình kè đầm tại hòn Vụng Ba Cửa, công trình kè đầm tại Vụng Ong; công trình kè đầm hòn Vụng Hà…

“Ngay khi nhận được thông tin phản ánh từ các cơ quan báo chí, chúng tôi đã cấp tốc có văn bản yêu cầu UBND TP Hạ Long dừng ngay 2 công trình đang xây dựng trên vịnh để báo cáo tác động môi trường. Chúng tôi cũng yêu cầu phía thành phố Hạ Long ra soát các công trình vi phạm để có hướng xử lý kịp thời” - người phát ngôn UBND tỉnh Quảng Ninh cho biết.

Trao đổi với đại diện Sở Văn hóa, Thể Thao tỉnh Quảng Ninh, chúng tôi được biết quy trình khi muốn xây dựng, tu bổ, tôn tạo một công trình tại vùng lõi của di sản, ít nhất phải được sự chấp thuận của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch, chưa nói đến việc phải xin ý kiến của tổ chức UNESCO về việc tác động trực tiếp lên di sản.

“Việc xây dựng đền Bà Men ở vùng lõi di sản vịnh Hạ Long cho đến nay sở chưa nhận được bất kỳ báo cáo nào hay văn bản gì có liên quan đến việc tu bổ, tôn tạo ngôi đền này. Nếu đúng như Tiền Phong phản ánh, chúng tôi sẽ cho kiểm tra và phối hợp với các cơ quan chức năng để xử lý” - Vị đại diện Sở Văn hóa, Thể thao nói.

Việc BQL vịnh Hạ Long đã bỏ qua đánh giá tác động môi trường đối với 2 công trình đang xây dựng giữa vùng lõi di sản vịnh Hạ Long là vi phạm nghiêm trọng về công tác bảo tồn phát huy giá trị của di sản. Xâm hại nghiêm trọng đến hệ sinh thái của vùng vịnh, việc làm này tạo tiền lệ xấu đề cho việc quản lý, bảo vệ di sản và đi ngược hoàn toàn với chức năng nhiệm vụ của ban này.

“Việc xây dựng đền Bà Men ở vùng lõi di sản vịnh Hạ Long cho đến nay sở chưa nhận được bất kỳ báo cáo nào hay văn bản gì có liên quan đến việc tu bổ, tôn tạo ngôi đền này. Nếu đúng như Tiền Phong phản ánh, chúng tôi sẽ cho kiểm tra và phối hợp với các cơ quan chức năng để xử lý”. Vị đại diện Sở Văn hóa, Thể thao